AA Home > Geschiedenis > Amerikaanse Burgeroorlog
De Amerikaanse Burgeroorlog: Doodssteek voor de VS?
Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog vielen meer Amerikaanse slachtoffers dan tijdens alle andere door de VS gevochten oorlogen bij elkaar. Deze burgeroorlog staat dan ook nog vers in het geheugen van de meeste Amerikanen gegrift.
Welke plaats de Amerikaanse Burgeroorlog in het huidige Amerika inneemt, zal besproken worden aan het eind van deze pagina. Eerst volgt nu het verhaal van de strijd zelf, die in het midden van de 19e eeuw de gruwelijkste was die ooit op de aardbodem is uitgevochten.
Om volledig te kunnen begrijpen waarom in 1861 de Amerikaanse Burgeroorlog losbarstte, is kennis van hetgeen er tot dat jaar in de VS gebeurde essentieel. Speciaal daarom is er een pagina over de aanleidingen van de Amerikaanse Burgeroorlog.
In dit artikel:
1861: De Amerikaanse Burgeroorlog begint
1862: Jaar van tegenslagen
1863: Kerende kansen in de Amerikaanse Burgeroorlog
1864: Jaar der vernietiging
1865: Het einde van de Amerikaanse Burgeroorlog
De plaats in het Amerika van vandaag
1861: De Amerikaanse Burgeroorlog begint
De oprichting van de Geconfedereerde Staten van Amerika
Na de verkiezing van Abraham Lincoln tot president van de VS, in 1860, scheidde de ene na de andere staat zich van de Unie af. Lincoln stond bekend als anti-slavernij georiënteerd, iets dat hij later ontkrachtte door te zeggen: "Als ik de Unie kon redden door alle slaven te bevrijden, zou ik dat doen; als ik de Unie kon redden door geen enkele slaaf te bevrijden, zou ik dat doen; als ik de Unie kon redden door sommige slaven te bevrijden en anderen niet, zou ik dat ook doen." (1862)
Al in 1861 was de Amerikaanse Burgeroorlog echter onvermijdelijk, hoe graag Lincoln ook wilde bewijzen dat hij de eenheid van de Unie stelde boven de vrijheid van de slaven. In februari van dat jaar hadden zich al zeven staten van de Unie losgemaakt, en dat zouden er spoedig meer worden.
 Abraham Lincoln tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog |
Na de inauguratie van Lincoln op 4 maart 1861 namen de spanningen hand over hand toe. Staten als Virginia, Tennessee, Kentucky, Missouri, Arkansas en North Carolina beraadden zich nog over wat te doen. De Zuidelijke sentimenten in die staten waren gevaarlijk prominent aanwezig, en Lincoln vreesde dat ook zij zich zouden afscheiden om opgenomen in de nieuwe Confederate States of America (CSA).
Die vrees werd grotendeels bewaarheid na het bombardement op Fort Sumter op 12 april 1861, de dag dat de Amerikaanse Burgeroorlog begon.
De Amerikaanse Burgeroorlog begint
Fort Sumter was een fort gelegen in Zuidelijk gebied (South Carolina) maar bezet door Noordelijke troepen. Jefferson Davis, de president van de nieuwe CSA, eiste dat het fort ontruimd werd en overgedaan aan het Zuiden, maar Lincoln weigerde. Hij zei dat het Noorden niet zou schieten, maar zich wel zou verdedigen mocht dit nodig zijn.
De daarop volgende patstelling werd vervolgens verbroken door de Zuidelijke troepen onder commando van Generaal P.G.T. Beauregard; op 12 april openden zij het vuur op het fort en begonnen daarmee de Amerikaanse Burgeroorlog, de gruwelijkste oorlog die het Noord-Amerikaanse continent ooit zou kennen.
Vierendertig uur nadat de beschieting was begonnen (en daarmee de Amerikaanse Burgeroorlog) trok de commandant van het fort, Majoor Robert Anderson, zich terug naar het Noorden; er waren geen slachtoffers gevallen. Op 15 april riep Lincoln een staat van rebellie uit en riep 75.000 vrijwilligers op voor de oorlog. Omdat de meeste mensen dachten dat de oorlog snel beëindigd zou zijn, was dit geen probleem, vooral in het Zuiden waar honderdduizenden zich aanmelden voor het niet-bestaande leger van de Confederatie.
Nadat Lincoln de staat van rebellie had uitgeroepen, trokken Virginia, North Carolina, Tennessee en Arkansas zich ook woedend uit de Unie terug. Eind mei 1861 bestond de Confederatie uit elf staten met 9 miljoen inwoners, waarvan 3,5 miljoen slaven; de Unie bestond uit 23 staten met 23 miljoen inwoners. Lincoln was echter opgelucht te merken dat de grensstaten Kentucky, Missouri en Maryland zich niet uit de Unie terugtrokken, ondanks hun banden met de slavernij.
Vergelijking van de capaciteiten van Noord en Zuid
 De vlag van de Confederatie |
De nieuwe Confederatie zat echter niet zonder problemen. Ondanks het enthousiasme van vele duizenden jonge mannen had de CSA geen leger, geen wapens, en nauwelijks productiecapaciteit; het Zuiden was altijd op de landbouw gericht geweest en dat speelde hen nu zwaar parten. Terwijl in het Noorden 110.000 fabrieken met in totaal 1,3 miljoen werknemers de oorlogsproductie in een stroomversnelling brachten, moest het Zuiden het doen met 18.000 fabrieken met slechts 110.000 werknemers.
Het Noorden bezat ruim 22.000 mijl treinrails terwijl het Zuiden het 9.000 mijl moest doen; in 1860 produceerde het Noorden 470 stoomlocomotieven, tegen slechts 17 in het Zuiden. Het Noorden produceerde daarnaast 32 keer meer wapens dan het Zuiden, en had daarmee zo'n 97% van de wapenindustrie in handen. het enige wat het Zuiden hier voorlopig tegenover kon zetten was een ongebreideld enthousiasme voor het nieuwe land en een hoog moraal onder de troepen.
Bij de uiteenval van de Unie aan het begin van de Amerikaanse Burgeroorlog werd de Unie letterlijk en figuurlijk in tweëen gespleten, niet alleen op het niveau van de staten, maar ook het niveau van het individu. Vaders en zonen, broers en zussen, neven en nichten, vrienden en vriendinnen, hele families: ze vonden zichzelf ineens uit elkaar getrokken door de Burgeroorlog. Ineens leefde die goede buur aan de andere kant van de grens en was een vijand geworden.
Het kwam dan ook vaak voor dat leden van dezelfde familie tegenover elkaar stonden, verdeeld door idealen en de grens. Niet zelden diende een vader in een leger dat vocht tegen een leger waar zijn zoon in diende.
 Robert E. Lee, de meest briljante strateeg van het Zuiden |
Hetzelfde gold voor de legercommandanten; opgegroeid als vrienden, samen naar de militaire academie op West Point gegaan, soms zelfs samen in de Mexicaanse Oorlog gevochten, maar nu elkaars vijanden. De meeste officieren kozen de kant van hun thuisstaat, zodat strategisch hoogbegaafde mannen als Robert E. Lee en Joseph E. Johnston, beiden uit Virginia, naar het Zuiden vertrokken. Een groot verlies voor het Noorden, dat het met jongere, minder ervaren officieren als Henry Halleck, Joseph Hooker en George Meade moest doen.
Vooral Robert E. Lee bleek een groot verlies; Lincoln had hem zelfs het bevel van het hele Unieleger aangeboden, maar hoewel de zachtaardige maar briljante Lee weinig met slavernij had, kon hij als Virginia gentleman zijn staat niet verraden. Hij vertrok naar het Zuiden en nam een grote hoeveelheid strategische kennis en inzicht met zich mee.
De slag bij Bull Run
Het publiek wilde snel een overwinning zien, en in juli 1861 zwichtte Lincoln voor deze druk. Hij liet het Noordelijke leger onder leiding van Irvine McDowell, 30.000 man sterk maar slechts halfgetraind, oprukken naar het dorpje Manassas Junction, waar een Zuidelijk leger onder Generaal Beauregard zich had verzameld. Het enthousiaste publiek toog in grote getalen mee om dit eerste echte gevecht van de Amerikaanse Burgeroorlog met eigen ogen te kunnen aanschouwen.
Het riviertje Bull Run, vlak bij Manassas Junction, werd het centrale punt van het gevecht; duizenden jonge mannen beleefden er hun vuurproef tijdens de eerste veldslag van de Amerikaanse Burgeroorlog. Hoewel het Noorden fel aanviel, bleek het Zuiden te sterk en sloeg de tegenstander op de vlucht. Het geschokte publiek had niet alleen weinig van de slag kunnen zien, ze zagen hun helden nu ook langs zich heen in paniek voor hun leven rennen.
In de daarop volgende chaos faalde het Zuiden erin de overwinning uit te buiten; de achtervolging werd al snel gestaakt hoewel het complete Noordelijke leger gedesintegreerd was. Uniehoofdstad Washington, slechts 25 mijl van Bull Run verwijderd, ontkwam op het nippertje aan een ramp. Het Noorden realiseerde zich met een schok dat deze oorlog wel eens langer kon duren dan gedacht, terwijl het Zuiden na de overwinning feestvierde.
De Slag bij Bull Run kostte bijna 5000 Amerikaanse slachtoffers, 2700 aan de kant van het Noorden en 2000 aan de kant van het Zuiden. Terwijl het Noorden met de handen in het haar zat, had het Zuiden in Generaal Thomas J. Jackson inmiddels zijn eerste oorlogsheld. Hij had met een kleine brigade uit Virginia tegen een grote Noordelijke overmacht standgehouden en verdiende daarmee de bijnaam "Stonewall Jackson". De hele veldslag, hoe gruwelijk ook, bleek echter slechts een voorproefje van wat er komen ging.
De Amerikaanse Burgeroorlog had zijn slechtste tijden nog lang niet gezien.
Terug naar de Geschiedenis van Amerika pagina
Terug naar de AllesAmerika.com homepage
Er zit copyright op deze en alle andere teksten op AllesAmerika.com.
